Jij bepaalt hoe je je voelt. Dat is een van de uitgangspunten van mijn boek*). Jij bent de enige die dat bepaalt. Een ander kan dat voor jou niet vaststellen. Waarbij het niet uitmaakt hoe goed deze persoon jou kent.
Dit uitgangspunt heeft enorme consequenties. Steeds heeft ieder namelijk de keuze zich goed of slecht, zich gelukkig of ongelukkig te voelen.
Ik schreef hiervoor al dat je je kunt afstemmen op wat je wil ervaren. Dat is een consequentie die ik al besproken heb. Een andere consequentie is dat je niet meer een ander erover kan aanspreken als je je slecht voelt, chagrijnig, geïrriteerd, boos, jaloers, afgunstig, wantrouwig, enzovoort. Die ander kan daaraan niets veranderen, zelfs niet door zijn of haar gedrag aan te passen aan jouw wensen. Misschien vind je het wel prettig, als iemand ophoudt met fluiten terwijl jij rust en stilte wil. Maar hoe jij je direct daarna voelt dat maak jij uit. Niemand kan ervoor zorgen, laat staan dwingen, je goed te voelen, als je dat niet wil.
Maar het gaat nog een stapje verder. Jij hebt een liefdesrelatie met iemand en op zekere dag meldt hij jou dat hij niet meer van je houdt. Jij reageert geschokt. De meeste mensen reageren in een dergelijke situatie met:’Je maakt me zo ongelukkig, want ik hou van je. Ik kan niet zonder je (of iets dergelijks)’.
Dat klopt toch, zullen veel mensen zeggen. De een maakt de ander toch ongelukkig, hij verlaat haar, daar wordt toch niemand blij van?
Klopt helemaal, een scheiding doet pijn en zorgt voor een verlieservaring. Toch blijft de vrouw in dit voorbeeld de enige die kan beslissen hoe zij zich voelt. De man die haar verlaat kan dat eenvoudigweg niet. Datzelfde geldt voor de reactie, zij reageert zoals zij dat aanvoelt, niet zoals hij eventueel wil hoe zij zich hier onder houdt.
We gaan nog een stapje verder. Een dierbare van jou overlijdt. In onze cultuur is het dan gebruikelijk te reageren met veel verdriet. Dat is een logische reactie als je iemand verliest waarvan je veel hield. Je wil die persoon niet kwijt. Daarbij komt ook nog de directe confrontatie met de dood doordat iemand sterft in je naaste omgeving. Samen zorgt deze cocktail voor veel verdriet. Toch?
Daarnaast geldt dat de directe omgeving verwacht dat er veel verdriet zal zijn, die niet snel weg mag gaan. Toch geldt ook hier dat de naaste(n) van de overledene uitsluitend kunnen bepalen hoe zij zich voelen. Hier komt dan nog bij dat de omgeving geschokt zal reageren als er niet lang genoeg gerouwd wordt.
Toch houdt de omgeving dan geen enkele rekening met de achterblijvers. Misschien hebben zij de overtuiging dat de overledene zijn ervaringen op aarde, waarvoor hij hier kwam, heeft opgedaan en klaar is met zijn tocht. Hij keert terug en neemt zijn nieuwe inzichten mee die kunnen bijdragen aan een groter bewustzijn voor hem als geest. Om maar een willekeurig voorbeeld te geven.
Ik zie binnen onze cultuur dat daarvoor geen ruimte, eigenlijk geen respect heerst. Mensen moeten zich gedragen zoals de cultuur dit stilzwijgend dicteert. En eigenlijk geldt dat ook in zekere mate als twee mensen uit elkaar gaan. Ook dan heeft onze samenleving bepaalde verwachtingen over de emotionele reactie van de personen die scheiden. Om een voorbeeld te geven, het zou hen bijzonder kwalijk genomen worden of stuiten op veel onbegrip als een van de personen die gescheiden is direct dolenthousiast met zijn leven verdergaat. Dat is ongepast. Dat mag niet.
Dat brengt ons terug bij ons uitgangspunt met de kanttekening dat mensen in het uiten van hun emoties geringeloord worden door allerlei verwachtingen van hun naaste omgeving. Zij zijn en blijven de kapiteins op het schip van hun emoties, maar hun koers wordt nogal eens beïnvloed door verwachtingen van anderen.
Dat zal een van de redenen zijn dat we er niet van opkijken als iemand suggereert dat een ander hem of haar ongelukkig maakt.
Rob Vellekoop, 1 november 2025
No responses yet