Zowel in de VS als in het Verenigd Koninkrijk zijn initiatieven om ‘slechte schulden’ op te kopen en deze vervolgens kwijt te schelden aan de schuldenaren. Met andere woorden geen faillissementen of huisuitzettingen meer, maar de schuldenaar juist verlossen van zijn schuld. Gewoon van mens tot mens. Lees meer over dit prachtige initiatief.
We gaan eerst naar de VS
Hier maken in 2012 activisten van Occupy Wall Street en de beweging Strike Debt samen Het schuldenverzet operatie handboek om “iedereen die verpulverd wordt onder het gewicht van schulden te helpen aan specifieke technieken om het schulden systeem te begrijpen en ertegen te vechten zodat ieder zijn leven en gemeenschap kan terugeisen.” Ze zeggen let op, wetten rond het uitlenen van geld, innen en kopen zijn ingewikkeld, bedoeld om schuldenaren verward en bang te houden.
De schrijvers hopen dat je na het lezen van het handboek niet reageert als een schuldenaar met schaamte, maar met boosheid gevolgd door actie.
Terugblik
Vanaf de oudheid tot heden zijn er krachtige schuld verzetbewegingen die strijden tegen de harde straffen die mensen te verduren krijgen wanneer zij hun schulden niet kunnen betalen. Denk aan schuldslavernij en opsluiting vanwege schulden. In het antieke Athene is er de praktijk van slavernij van de schuldenaar of van iemand van zijn of haar familie. Hele burgeroorlogen breken uit tussen schuldeisers en schuldenaren.
In de VS heerst na de Amerikaanse Revolutie alom het principe van de opsluiting van de nietbetalende schuldenaar in de gevangenis. Tijdens de crisis van de dertiger jaren spannen arbeiders en boeren samen om huisuitzettingen en boerderijsluitingen te voorkomen. De arbeiders organiseren hun eigen krediet en wederzijdse hulp associaties om alternatieve manieren te creëren voor het lenen en uitlenen van geld zonder de dreiging van slavernij of marteling.
Naast de strijd tegen “nationale” schulden is er ook een opmerkelijke inspanning tegen persoonlijke schulden zoals de Mexicaanse beweging van El Barzón. In 1994 verliest de Mexicaanse pesos enorm in waarde ten opzichte van de dollar, waardoor (hypothecaire) leningen in dollars tien keer zo groot worden. De El Barzón beweging spant zich met succes in om de regering voor het instorten van de pesos aansprakelijk te stellen en niet de schuldenaar. Uiteindelijk haalt de regering bakzeil en komt de schuldenaren tegemoet.
Vooruitblik
Strike Debt is een tak van Occupy Wall Street. Zij stimuleren de discussie over schuld als een wereldwijd systeem van overheersing en uitbuiting. Zij bevorderen het verzet tegen schulden, door het handboek en door het samenbrengen van allerlei groepen van mensen. Ook lanceren zij het “Rolling Jubilee,” dit is een wederzijds hulpproject dat schulden opkoopt tegen verlaagde prijzen en vervolgens deze schulden kwijtscheldt. Voor de lange termijn richt Strike Debt zich op het samenbrengen van mensen die zich verzetten tegen schulden en om een macht te smeden waarmee rekening gehouden wordt.
Jubeljaar
Volgens Strike Debt is het de hoogste tijd voor een jubeljaar, een jaar van het wegstrepen van schulden, omdat dit het menselijk lijden enorm zal verlichten.
Schulden kunnen worden opgekocht. Het is echter onmogelijk om de schuld van een specifiek persoon op te kopen en deze hem of haar daarna kwijt te schelden. Anonieme schuldenrekeningen worden gebundeld en als een geheel verkocht.
Met een jubeljaar wordt het kwijtschelden van schulden bedoeld. Banken verkopen schulden voor een fractie van de waarde op een speculatieve markt van schuld opkopers. Deze proberen vervolgens het volledige bedrag bij de schuldenaren te innen. Met een zogenaamd ‘rollende jubeljaar’ kom je tussenbeide en koop je schulden op zodat ze uit handen blijven van de schulden inners. De initiatiefnemers stappen dus niet in deze markt om winst te maken maar om elkaar te helpen en te benadrukken op welke manier dit roofzuchtige systeem gezinnen en gemeenschappen raakt.
Ondertussen in Engeland
In Londen heeft een groepje mensen bankbiljetten als kunstobjecten gecreëerd. Zij verkopen deze biljetten aan het publiek met als doel om de ene helft van de opbrengst te verdelen over vier goede doelen, namelijk de voedselbank, de daklozen keuken, het jeugdproject en cultuurlessen van de plaatselijke basisschool. Het andere deel is bestemd om schulden op te kopen en de schuldenaren hiervan hun schulden kwijt te schelden.
Over de biljetten zeggen de initiatiefnemers:
“De kopers kunnen ze alleen gebruiken om een warm gevoel te kopen door iets gedaan te hebben om anderen te helpen en door sociale rechtvaardigheid terug te brengen op de agenda van de Britse fantasie.”
Het centrum van de ‘burgerlijke geldcreatie’ is het gebouw met de naam Hoe Street Central Bank. Dit gebouw was voorheen een bank. Nu is het een gebouw wat deze naam draagt sinds de opening in maart 2018. Het publiek kan coupures kopen van 1, 5, 10, 20 en 50, 100 en 1000. In plaats van de koningin prijken op de biljetten de leiders van de lokale voedselbank, de daklozen keuken, het jeugdproject en de basisschool.
Rob Vellekoop, 2 augustus 2018
