Het is heel opvallend dat de meeste mensen die hun mening uiten, daarna ook gelijk willen krijgen. De mooiste demonstraties hiervan kan je zien in de commentaren die de Facebookers op elkaar geven. Blijkbaar staat er veel op het spel, en dat schijnt ook zo te zijn, als we Larken Rose mogen geloven. Er kan echter nog een reden zijn en die heeft uitsluitend betrekking op onszelf.

Rose

Larken Rose is de man die tal van mensen wakker geschud heeft over de macht door deze te benoemen als een gevaarlijk bijgeloof. Daarnaast bespreekt hij al vele jaren de consequenties van dit bijgeloof in alle toonaarden. Rose zegt dat in een echte vrije samenleving mensen hun ideeën kunnen uitproberen.

Echter vanaf het moment dat er een heersende klasse meedoet aan het spel, dan richten de mensen hun pijlen op een regering, die het op een bepaalde manier zou moeten doen fo zich juist niet ergens in zou moeten mengen. Normaal gesproken, dus in een vrije samenleving zonder heersers, zouden de verschillen in standpunten er niet toe doen. Dan is het niet belangrijk, zegt hij, hoe dom of slim een idee is.

Dat uitproberen van ideeën, bijvoorbeeld in een commune op een bepaalde manier samenleven, gebeurt namelijk in alle vrijheid. Er is niemand die dit een ander oplegt.

Dit in tegenstelling tot de huidige maatschappij waarin we leven. Komen de ideeën van communisme, socialisme of kapitalisme of welk isme dan ook vanuit een regering, dan zal het ieder raken, want iedereen is gedwongen mee te doen. Dan is er geen vrijheid, geen vrije keuze, in onze samenleving moet je handelen volgens de opgestelde regels. Er is geen alternatief, en denk je dat dit er wel is en probeer je hiernaar te leven, dan trekt de samenleving de handen van je af en dan bekijk je het maar.

Met andere woorden er staat veel op het spel, je mening kan enorme gevolgen hebben. Ideeën eenmaal doorgevoerd in onze samenleving raken iedereen. Dus als je je dat realiseert is het ineens razend belangrijk dat jouw idee serieus genomen wordt. Denk bijvoorbeeld aan de invoering destijds van de mondkapje en de felle discussies die hierover gevoerd werden. Zo bekeken doet het er niet toe dat het jouw mening is, maar dat deze mening zoveel consequenties kan hebben voor jouw leven.

Nog een reden

Ik denk echter dat er nog een reden is, waarom we zo nodig gelijk willen hebben over wat we zeggen of vinden. Dat is onzekerheid en een gebrek aan zelfvertrouwen. Geef me even om dit toe te lichten.

Stel je vindt dat we eerlijker en vriendelijker voor elkaar moeten zijn. Iemand spreekt je echter tegen en zegt dat sommige mensen het niet verdienen vriendelijk te worden behandeld. Als je dit antwoord opvat als kritiek op jou, op wie je bent, dan raakt de afwijzing van het idee jou persoonlijk. Hierdoor zal de discussie niet langer gaan over ‘eerlijker en vriendelijker voor elkaar zijn’, maar bewust of onbewust over jou.

De persoon met wie je discussieert kan dit niet begrijpen, omdat die persoon jou niet afwijst, maar alleen je idee.

Je kan ook zeggen dat je je identificeert met een idee of opvatting, waardoor het heel gevoelig komt te liggen. In dat verband kan je denken aan voetbalsupporters wiens favoriete club een onderdeel van hen is geworden. Overkomt hun club iets, een nederlaag bijvoorbeeld, dan zullen zij dat als hun persoonlijk verlies ervaren.

Wat dit met zelfvertrouwen te maken heeft? Alles, zou ik zeggen.

Het hoeft je namelijk helemaal niet te raken, wanneer iemand het oneens is met jouw opvattingen. Het gaat immers uitsluitend om jouw ideeën. En zelfs wanneer een persoon jou niet ziet zitten, zeg maar afwijst, dan hoeft dat helemaal niet het einde van de wereld te zijn. Een ander moet jou niet belangrijk vinden. Nee, jij zou positief over jezelf moeten kunnen zijn, zonder dat een ander daarvoor de aanleiding is, door het met jou eens te worden.

Macht

Nu trekken we dit door naar machthebbers, dus mensen die van anderen ‘het mandaat hebben gekregen om te kunnen overheersen’. Het is niet alleen theorie, maar ook praktijk, dat de mensen die ons besturen helemaal niet zo zelfverzekerd zijn, als ze ons laten zien.

Dat betekent dat wanneer mensen het oneens zijn met hun besluiten, iets wat heel vaak het geval zal zijn, zij zich ook persoonlijk aangevallen gaan voelen. Dit kan je meteen herkennen als de minister boos of geïrriteerd op de reactie op het besluit reageert.

Kan de machthebber dan niet boos worden, omdat hij het vervelend vindt? Zeker, maar de reden blijft dezelfde. De bestuurder wil iets, dat staat in het besluit en de mensen willen dit niet. Zij zijn het niet met hem of haar eens. Dat is alles. Larken Rose zou zeggen er staat meer op het spel. Ik zeg als iemand zijn zin niet krijgt, en daar boos of verdrietig over wordt, dan eist deze persoon dat anderen het met hem eens zijn. Blijkbaar is het onverdraaglijk dat dit niet gebeurt.

Machthebbers hebben dan de mogelijkheid (wettelijk) geweld in te zetten. Feit blijft dat dit in wezen een kinderlijke reactie is, net zoals kleine kinderen reageren die hun zinnetje niet krijgen.

 

Rob Vellekoop, 28 april 2023