Stichting Bijenvrienden en de Bijenstichting roepen particulieren, gemeenten, agrariërs, scholen en andere grondbezitters op om bloemstroken aan te leggen zodat er één groot bloemenlint voor bijen ontstaat. Door het voedselaanbod te verhogen kan je jouw bijdrage leveren. In Nederland dreigt de helft van alle soorten wilde bijen te verdwijnen.
Bijen zijn van cruciaal belang voor de mens. De landbouw is ook voor een belangrijk deel aangewezen op bijen. De bekendste bestuivers zijn de honingbij en de hommel die samen tussen de 80 en 90% van alle bestuiving in de landbouw verzorgen.
Bijen
Er staan 188 van de 358 soorten op de rode lijst van bedreigde soorten. Ook veel soorten zweefvliegen gaan sterk achteruit.
Bijen zijn er in vele soorten. Bekend is de honingbij, die door mensen wordt gehouden. In het wild leven onder meer zandbijen, metselbijen, behangersbijen en hommels. Zandbijen nestelen graag in open zandige bodems. Metselbijen maken met leem, speeksel en water een soort cement waar ze nesten mee bouwen in holtes (zoals in een bijenhotel). Behangersbijen doen dat ook, maar danken hun naam aan de gewoonte van de vrouwtjes om hun nestcellen te ‘behangen’ met stukjes blad die ze met hun kaken uit bladeren knippen. Hommels zijn die dik, wollig en kleurig.
Waarom verdwijnen ze
Voor de bijen is nog onvoldoende voedsel en nestgelegenheid. Ze hebben niet alleen hun voorkeuren voor bepaalde bloemen, maar ook hebben ze nesteleisen. Terwijl verschillende bloemen weer verschillende typen bestuivers nodig hebben. Wilde soorten zijn effectiever dan honingbijen. Veel wilde bijen vliegen bovendien niet verder dan 150 tot 500 meter tussen hun voedsel en nestgelegenheid. En natuurlijk spelen insecticiden en herbiciden ook een belangrijke negatieve rol.
Belang bijen
Verdwijnen van bijen is een probleem voor natuur en landbouw. Wilde bijen zijn belangrijke bestuivers van wilde bloemen, struiken en bomen, en van voedselgewassen. Bij de teelt van Elstar appels zijn ze verantwoordelijk voor meer dan de helft van de totale opbrengst. Ook bij de teelt van peren, aardbeien en blauwe bessen zijn ze essentieel.
Hoe redden
Om voldoende leefgebied voor bijen te krijgen, zijn aanpassingen in ons landschap nodig: meer bloemen en nestelplekken, meer ‘rommelige’ randen en hoeken. De overheid heeft met tal van organisaties de Nationale Bijenstrategie ontwikkeld om de teruggang te stoppen. Hieraan doen al meer dan vijftig partijen mee. Doel van de Bijenstrategie is dat het aantal bijensoorten en hun verspreidingsgebieden weer toeneemt.
Maatregelen om het aantal bijen te laten groeien
De Bijenstrategie richt zich op:
- Het aanbieden van een geschikte leefomgeving, voldoende voedsel en nestgelegenheid voor bijen en andere bestuivers. Dit draagt bij aan de instandhouding van de biodiversiteit. Bijvoorbeeld door inheemse bloemen- en akkerranden op weilanden.
- Groei van het aantal goed opgeleide imkers.
- Duurzame gewasbescherming. Zo is het verboden om voor bijen schadelijke middelen voor gewasbescherming te gebruiken op aantrekkelijke gewassen voor bijen.
Vijf tips (Wageningse Universiteit)
- Als je bloemen inzaait, gebruik dan inheemse plantensoorten, geen exotische tuinplanten. Want daar kunnen onze bijen vaak geen nectar uit halen.
- Gebruik meerjarige plantensoorten. Die zijn voor bijen waardevoller en hoef je niet elk jaar opnieuw te zaaien.
- Zorg dat je de vegetatie regelmatig maait en het maaisel afvoert, anders verandert je bloemenstrook binnen enkele jaren in een grasmat.
- Maai niet alles tegelijk, zodat insecten altijd nog ergens wat voedsel en dekking overhouden (bijvriendelijk maaien).
- Zorg bijvoorbeeld voor nesteldijkjes. Slechts enkele bijensoorten nestelen in een bijenhotel, de meeste nestelen ondergronds.
Meer info: Bestuivers.nl
Rob Vellekoop, 19 april 2018
