Een bijdrage van Fred Teunissen*

Fred doet regelmatig verslag van de ontwikkelingen rond zijn initiatief van de levensboerderij in Wilp. Allerlei denkers suggereren een wereld met duizenden vrije gemeenschappen waarin de mensen gelijke rechten hebben. Dit artikel zet een van dergelijke initiatieven, de levensboerderij, in het voetlicht.

Ruth Stout

Driekwart jaar na de start hebben we besloten om volgend jaar op de helft van het beschikbare terrein een meer gangbare tuinbouwmethode toe te passen. Op de andere helft gaan we verder met ons experiment met het opbrengen van hooi volgens de Ruth Stout-methode. Het eerste gedeelte noemen we de zomertuin. Het tweede de wintertuin.

Op de zomertuin verbouwen we seizoensgroenten voor onmiddellijk gebruik, of, maar dan ingemaakt of gefermenteerd, voor later.
Op de wintertuin komen bewaargroenten. Deze zijn vooral bestemd voor de periode dat er niet vers uit de moestuin kan worden geoogst.

Op de zomertuin wordt geschoffeld en bewaterd. Op de wintertuin doen we dat allemaal niet. Daar passen we de uitgangspunten toe van de permacultuur. Beide tuinen krijgen een eigen coördinator.

Prima aardappeloogst

Ondanks de langdurige droogte hebben we de eerste weken van september onder het hooidek een prima hoeveelheid aardappels van goede kwaliteit aangetroffen. Inmiddels wordt deze oogst onder de deelnemers en donateurs verdeeld.

Door de hooilaag bleef de bodem koel en vochtig. Na het opbrengen hebben we er nauwelijks nog omkijken naar gehad. Af en toe gras weghalen, daar bleef het bij. Er is al die droge maanden niet gesproeid op de aardappelvelden.

Bij het oogsten bleek overduidelijk dat een luchtig en dik hooidek de beste opbrengst geeft. Met een te compacte laag (ook als die vrij dun is) komen de stengels niet goed door het dek heen en is de opbrengst laag. Bij een te dun hooidek sterft het onderliggende gras niet af, waardoor dat de jonge aardappelplanten gaat verdringen. Ook dan is de opbrengst stukken lager.

Luchtig en dik

Onze conclusie na dit seizoen: de hooilaag moet minstens 20 centimeter dik zijn. Hoe meet je dat? Niet met een meetlint of duimstok (wat we dachten), want dan is hij te dun. Je moet de laag zachtjes met je hand aandrukken. Kom je dan uit op 20 centimeter, dan is het goed. Althans, minimaal goed. Wat dikker is nog beter.

Nog een conclusie: al in het najaar en met veel aandacht en zorg een stevig, dik en luchtig hooibed aanleggen is de voorwaarde voor succes. Het hooi heeft dan voldoende tijd om zichzelf (aan de onderzijde) en de onderliggende graslaag te composteren.

Een uitdaging voor volgend jaar is om methoden te vinden om ook andere gewassen in het hooi te laten groeien. Bijvoorbeeld bieten, wortelen en uien.

Tot zover het goede oogst-nieuws. We hebben ook tegenslagen gehad. Zo vielen de in het hooi aangeplante kolen en pompoenen merendeels ten prooi aan slakken. Dat was ook met knolselderij het geval, zelfs nog nadat we het hooidek weggeschoven hadden.

Daarentegen doen de rode kolen op de onthooide grond het nu goed. Na de eerste flinke regen zijn ze krop aan het vormen. Ook dit kan een redelijk goede oogst opleveren.

Humusrijk

De velden waaruit we nu de aardappels hebben geoogst, worden volgend jaar toegevoegd aan de zomertuin. De grond is daar nu mooi los en het gras dat er nog staat kan gemakkelijk met wortel en al worden weggetrokken. Wat opvalt is dat deze grond humusrijk is en goed vocht vasthoudt.
De hooivelden voor de aardappels van volgend jaar (de wintertuin) komen naast deze pas geoogste velden te liggen. Met de aanleg van de nieuwe hooivelden gaan we – door ervaring wijzer geworden – al de komende maand aan de slag.

Verbreding

Onze groep bestond tot voor kort uit elf enthousiaste mensen. Na de verbindingsmiddag op zaterdag 17 september komen daar zes nieuwe deelnemers bij. Dat is een mooie omvang voor de beide tuinen.

Deze groei is ook nog om een andere reden welkom. In de groep leeft de sterke wens om op meer terreinen actief te worden. Te denken valt aan gezondheid, kleding en hergebruik van bouwmaterialen. Ook daarin willen we elkaar beter kunnen helpen. En: als het even kan met gesloten beurs. De komende maanden gaan we deze nieuwe aandachtsgebieden verkennen en daarna in het werk van onze levensboerderij integreren.