De regering Rutte heeft tot nu toe geen harde maatregelen genomen om de stikstofuitstoot tegen te gaan en blijft daarom als een mislukte heelmeester met te veel stikstof zitten. Het klimaatakkoord biedt geen oplossing. De grote vraag is of Rutte de stikstofproblematiek werkelijk durft aan te pakken zonder de boeren te schaden.
Stikstof en vergunningen
Met het beetje natuur dat Nederland nog heeft gaat het niet goed volgens 14 natuurorganisaties: vogels, planten en diersoorten gaan in aantal achteruit, en dat wordt in ieder geval voor een belangrijk deel veroorzaakt door stikstof.
Dit is niks nieuws. In plaats van de problemen aan te pakken bedacht de overheid echter een list.
Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat zou de maximumsnelheid naar 100 kilometer per uur kunnen terugbrengen, wat veel stikstofuitstoot scheelt. Het Ministerie van landbouw zou de veestapel kunnen laten inkrimpen en de boeren compenseren, terwijl Economische Zaken energiecentrales zou kunnen sluiten.
Dat gebeurt echter allemaal niet. De overheid komt sinds 2015 met PAS (Programma Aanpak Stikstof). Dit is een methode waardoor ten koste van beschermde natuur toch volop wegen, woonwijken en industrieterreinen kunnen worden aangelegd. Want wat is het geval? Het Nederlandse programma is gebaseerd op verwachte effecten en veronderstelde resultaten en niet op feiten.
En daar gaan ze dus nat, want in de praktijk blijkt de uitstoot juist toe te nemen. De Raad van State heeft het Europese oordeel gevolgd. Achttien duizend projecten zijn nu stil gelegd. Zij mogen alleen doorgaan als vooraf duidelijk is hoe de extra uitstoot van stikstof wordt gecompenseerd. Het verbreden van snelwegen of de bouw van woonwijken in de buurt van natuurgebieden is gestopt. Een nieuwe varkensstal mag alleen als er compensatie is.
Stikstof en ammoniak
De discussie over de uitstoot van stikstof gaat echter helemaal niet om stikstof, maar over ammoniak.
Acht en zeventig procent van de lucht bestaat uit stikstof, twintig procent is zuurstof en nog een onbeduidende hoeveelheid CO2 (maar dat is een ander onderwerp).
De mens blaast steeds meer stikstof de natuur in. Het autoverkeer doet dit bij de verbranding van fossiele brandstoffen. De industrie blaast mee, ondanks NOx-filters. En dan is er de landbouw.
In 2017 produceert de landbouw veertig procent van het totaal. Ammoniak is een verbinding van stikstof en waterstof. Dit zit veel in kunstmest en in gewone mest, De stikstof in de (kunst)mest verdampt komt neer in natuurgebieden of loopt via het grondwater weg uit landbouwgebied. Deze stikstof bevordert de groei van planten. Bepaalde soorten groeien in hoog tempo en verdrukken planten die juist gedijen op voedselarme grond.
“Veehouderij gijzelt ons”
De voorzitter van de Nijmeegse milieuorganisatie MOB (Mobilisation for the Environment), die de stikstofzaak juridisch aan de kaak heeft gesteld, zegt dat de intensieve veehouderij de rest van de Nederlandse economie gijzelt. “TNO heeft berekend dat de maatschappelijke kosten van de intensieve veehouderij, in de vorm van natuurschade, dierziekten en gezondheidsrisico’s voor de mens, veel groter zijn dan de economische opbrengsten. En toch is het inkrimpen van de veestapel een taboe.”
De voorzitter, die het beleid van Rutte afwijst voor wat betreft het Klimaatakkoord en de biomassa centrales (biomassa laat meer stikstof uitstoten dan steenkool), blijft er bij dat de veehouderij de veestapel moet inkrimpen.
Natuurvriendelijke kringlooplandbouw
De 14 natuurorganisaties hebben geen trek in een rondje wijzen naar schuldigen. Zij zien dat opeenvolgende kabinetten jarenlang toegestaan hebben dat er een loopje werd genomen met de stikstofregels. Nu dat niet meer kan, moet er een aantal zaken anders.
Dat vraagt om lef bij Rutte-3: in het boerenbedrijf moet worden geïnvesteerd zodat ze kunnen overstappen naar natuurvriendelijke kringlooplandbouw. Zij moeten in staat worden gesteld een goede boterham te verdienen met minder vee. Maar de agrarische sector is niet de enige die een bijdrage moet leveren: ook in het vervoer, de industrie, de bouw en de luchtvaart moet een bijdrage worden geleverd aan een schoner land.
Alleen zo kan worden gewerkt aan een land waar het goed gaat met de natuur. Waar het water schoon is, de bodem vruchtbaar en de lucht gezond.
Dit schrijven de organisaties in hun brief met de oproep: Benut stikstofcrisis als kans voor natuur en álle Nederlanders.
Boerenprotest
De boeren voelen zich in het nauw gebracht. Ze kunnen niet bouwen op een overheid die niet oprecht is en evenmin in dialoog gaat met de boeren om er met hen uit te komen. De boeren vrezen dat Rutte gewoon een streep door hun bedrijven gaat zetten. Vandaar dat de minister van Landbouw tijdens de eerste demonstratiedag van de boeren beloofd heeft dat ‘tijdens haar regeerperiode de veestapel niet gehalveerd zal worden’.
Voor de boeren is die belofte achter niet genoeg. Vandaar hun tweede boerenprotest van 16 oktober. Het is een succes door de opkomst van duizenden boeren die met of zonder trekker naar Den Haag gaan.
De dag is een demonstratie van de enorme afstand tussen politiek en bevolking. Een leeg Binnenhof afgeschermd door legervoertuigen van een overvol Malieveld met honderden trekkers en een paar duizend boeren. Zo ziet de realiteit er uit.
Dit zegt alles op de dag van #boerenprotest en #boereninactie. Een leeg Binnenhof en een vol Malieveld. Daartussenin het leger. pic.twitter.com/5Ow5BLJfPD
— De Lange Mars Plus (@delangemars) October 16, 2019
Democratie
Het kenmerk van een goed functionerende democratie is dat de regering overlegt met de bevolking die regelmatig de machthebbers bijstuurt. Daarnaast is de regering het uitvoerende orgaan van de wil van het volk. Dat is de schone theorie. De Nederlandse praktijk is een hele andere. Steeds meer mensen kunnen zich niet vinden in de beslissingen van de regering. Er is sprake van vervreemding. Politici en bevolking spreken niet dezelfde taal. Als regering kan je eenvoudigweg niet blijven liegen, ooit komt een moment waarop de bevolking het vertrouwen in hun vertegenwoordigers opzeggen. Dan zijn de rapen gaar.
We zien dat demonstrerende boeren naar het Binnenhof proberen te komen. Ik roep iedereen op zich te houden aan de gemaakte afspraken. Ga niet naar het Binnenhof. Volg te allen tijde aanwijzingen van de @politie op. #boerenprotest
— Ferd Grapperhaus (@ferdgrapperhaus) October 16, 2019
Boeren
De oproep van Minister Grapperhaus van Justitie maakt dit duidelijk. De man spreekt over het nakomen van afspraken die nooit zijn gemaakt. Ook gaat hij er als vanzelfsprekend van uit dat de bevolking het gezag blijft gehoorzamen. Dat is de miscalculatie die politici maken. Het dunne laagje vernis dat gezag heet breekt wanneer de bevolking de macht terug neemt, die zij aan het parlement heeft afgestaan. Want zo eenvoudig werkt de praktijk. Soms lijkt het alsof politici denken dat allerlei ontevreden bevolkingsgroepen van elastiek zijn en met alle grillen van de regering mee blijven werken.
De boeren kunnen niet anders, vinden zij. Als zij geen lak hebben aan het gezag dan moet misschien wel de helft van hen stoppen met hun beroep, hun levensonderhoud, dan mogen ze daartegen niet protesteren en moeten zij zich als makke schapen naar de bijstand laten leiden.
Defensie
De Minister van Defensie verdedigt haar rol in het boerenprotest als ‘assistentie bij verkeersveiligheid’. Zo noemt zij het hermetisch afsluiten van alle toegangswegen naar het Binnenhof door legervoertuigen met bemanning.
Onze vrachtwagens helpen de @gemeentedenhaag en @pol_denhaag bij het zorgen voor de verkeersveiligheid bij het #boerenprotest. Wij worden niet ingezet tegen onze eigen bevolking. Dit soort bijstand is een normale Defensietaak. https://t.co/vsq8rKg1td
— Ank Bijleveld (@MinBijleveld) October 16, 2019
De Minister kan echter moeilijk volhouden dat de legervoertuigen in het belang van de protesterende boeren strategisch rond Binnenhof en paleis stonden opgesteld. Dat is toch echt de plek van iedere Nederlander, omdat hiervandaan hun belangen worden behartigd. Een vreemde gang van zaken in een land dat zegt door het volk te worden geregeerd.
#boerenprotest
Regering verschanst zich achter leger. Cirkel rond Binnenhof hermetisch afgesloten. #democratie in NL: intimidatie ipv inspraak pic.twitter.com/IMRMTsB6VO— De Lange Mars Plus (@delangemars) October 16, 2019
Stikstof oorlog
Het zou Rutte sieren als zijn regering er met de boeren uit komt. Aan de en kant het stikstofprobleem oplost zodat de natuurgebieden weer gezond worden en aan de andere kant de boeren een bestaan wordt geboden waarmee ze met vertrouwen de toekomst kunnen tegemoet gaan.
Rob Vellekoop, 18 oktober 2019
Laten we eens beginnen al het verkeer zoveel op waterstofgas te laten rijden dan is het hele (gecreëerde)stikstof probleem er niet meer. Overigens zijn de metingen van het RIVM totaal onjuist! Meetpunten boven het open riool?!!
Als ik dit allemaal lees, moet ik lachen, want de grootste vervuiler, de zeeschepen en met name de cruiseschepen, varen allemaal op zware stookolie.
Zware stookolie is een afvalproduct van de raffinaderijen, die stookolie wordt dan ook nog eens vermengd met allerlei chemische afvalstoffen en wat rest is een vieze stroperige massa, die verbrand wordt in de motoren van zeeschepen.
Kijk maar eens per dag op een kaart hoeveel zeeschepen er wereldzeeën onderweg zijn van A naarB.
Steeds meer steden komen in opstand en weigeren cruiseschepen voor hun vervuiling.
Een ander punt is het veevoer, wat ook weer volgestopt zit met afvalstoffen uit de industrie.
Boeren in Nederland, ja mag het een tandje minder, kijk eens door het mestprobleem hoeveel nitriet er al in de bodem zit.
In Duitsland klaagt de deelstaat Nord Rhein-Wesfalen over de Nederlandse boeren, die massaal mest uit rijden op de DDuitse perselen, ook daar zit de nitriet overal in het grondwater.
Nitriet wordt opgenomen in ons lichaam en wordt nooit meer afgebroken.
Nederlanders, wordt het niet eens tijd, om wat bewuster met dingen om te gaan, beginnende met een dag of twee dagen geen vlees te eten, ga eens een keer in de week douchen( doe ik ook al) koop eens een jaar geen nieuwe kleding of schoenen .
Wij kunnen meewerken aan minder stikstof, door minder te vliegen en minder cruisereizen te maken.
Dat is het begin, laten we eerst naar onszelf kijken en zien wat wij al collectief hieraan bij kunnen dragen.
Als wij niet zoveel consumeren en alles wat we eten en drinken bijna voor niks willen hebben, maar eerlijke prijzen zouden betalen en met alles een stap terug zouden zetten, lost het probleem zich vanzelf op en zijn al die maatregelen niet nodig.
Ja, Gerard, volkomen gelijk.
Als we de stikstof regels van europa (kleine letter; ik ben ertegen) zouden aanhouden dan hebben we helemaal geen probleem.
Onze regering maakt problemen!
Beste R, zou ik jouw foto van het boerenprotest mogen gebruiken voor een Engelstalig artikel dat ik op Medium aan het schrijven ben? Uiteraard vermeld ik je naam en een link naar deze blog. Hoor graag van je. Groetjes, Desiree.
Dat is prima Desiree, krijg ik ook een kopie van het artikel?