Dankzij burgerverzet komt niet alleen de verontreiniging van de zandputten aan de Maas boven water maar ook de kapitalen die aan de slibdumpingen verdiend worden. DLM PLus brengt het een en ander in kaart over de afgelopen periode. Er blijken meer plassen in de gevarenzone te zitten.
Acties binnenkort
8 maart – Protest tegen de stortingen in Over de Maas (Kijk op Facebook)
9 maart – Hoorzitting granuliet in Maasplassen, in de Tweede Kamer Den Haag
Natuurontwikkeling en verondiepen
De zandafgravingen aan de oevers van de Maas en Waal leveren zand en eventueel grind op en natuurplassen. Door de grote diepte van de plassen blijken ze een ideale stortplaats voor bagger te zijn. Dit volstorten van de plassen heet ‘verondiepen’.
Dit verondiepen wordt in de praktijk verkocht als natuurontwikkeling met slib. In de praktijk blijkt dit echter vaak om vervuilde slib te gaan. Reportages van Zembla en onderzoek door Burgercollectief Dreumelse Waard brengen dit naar buiten.
Verondiepen Vonkerplas (voorlopig van de baan)
In 2018 komen verontruste burgers in actie, onder de naam Burgercollectief Dreumelse Waard. Zij maken zich zorgen over de natuur en het milieu in Maas en Waal en Heerewaarden en de gezondheid van de inwoners. Zij schrijven: “Wij voelen die noodzaak omdat de projectorganisatie dit niet blijkt te doen, de inspraak geen inspraak blijkt en omdat “informatie” over het project vooral marketingcommunicatie betreft.”
Tegenover zich vinden zij (het consortium van) Rijkswaterstaat, Staatsbosbeheer, provincies Gelderland, Overijssel en Utrecht en waterschappen die samenwerken aan natuurontwikkeling en verbeteren van de waterkwaliteit. Er staan grote projecten op stapel onder het thema van “Samenwerken aan Riviernatuur” voor onder andere West Maas en Waal en Maasdriel.
Waarom moeten diepe grindgaten gedempt?
Zij weerleggen de argumenten van de ‘natuurontwikkelaars’ om überhaupt de diepe plas ondieper te maken door deze vol te storten.
De Vonkerplas blijkt 31m-32m diep (en geen 25 meter zoals het consortium zegt).
Wat betreft de flora en fauna komt de actiegroep met de stelling dat de plas bij Dreumel, in tegenstelling tot wat het consortium beweert, een belangrijk rustgebied voor met name ganzen en eenden is. Soorten die de afgelopen jaren zijn waargenomen zijn onder andere brandgans (200x), fuut (enkele), aalscholver, grauwe gans, pijlstaarteend (6), slobeend (5x), kuifeend (165x), meerkoet (250x). Daarnaast zijn er ook de bever (2010), laatvlieger (2011) en steenuil.
Bovendien zijn er vele recente waarnemingen door Dreumelnaren van kamsalamanders, bevers, distelvinken, witte reigers, zilverreigers, lepelaars, aalscholvers. Talloze ijsvogels etc. De Vonkerplas heeft een rijke visstand met praktisch alle soorten zoetwatervis waaronder oude en grote exemplaren tot wel 125 cm. In de plas groeien allerlei soorten waterplanten zoals krabbenscheer en fonteinkruid.
Lees ook http://www.dreumel.burgercollectief.club/riviernatuur.pdf
Nederland is een baggerland. Een deel van de grote hoeveelheden bagger gaat diepe plassen zoals zandwinputten in. Daar past veel in, en een ondiepere plas zou waardevoller zijn voor de natuur: dat lijkt win-win. Maar wat zijn de gevolgen van dit ‘verondiepen’? De kwaliteit van de gestorte bagger roept veel vragen op, en onderschat vooral de aanwezige ecologische waarde van diepe plassen niet.
Daarnaast leert het grootschalige, meerjarige NIOO-onderzoek naar biodiversiteit, bodem- en waterkwaliteit van diepe zandwinputten dat het overgrote deel van deze plassen een heel goede ecologische kwaliteit heeft, zelfs beter dan de nabijgelegen ondiepe plassen.
Verzet loont
Het burgerinitiatief organiseert fel verzet. Zij willen geen grootschalige verondieping, want zeggen ze dit is voor de eigenaar van de plas alleen interessant wanneer er grote partijen vervuilde grond van buitenaf in de plas kunnen worden gestort. Zodra er schone grond moet worden aangevoerd kost dat veel geld en is het verondiepen als natuurverbetering niet meer interessant. Zij gaan ervan uit dat dat de plas moet worden opgevuld met naar schatting maximaal 6.600.000 m3 vervuilde grond. Dit zal enkele tientallen miljoenen euro’s opleveren.
Ook constateren zij, door de resultaten van het extern onderzoek naar de grondstromen bij het project Over De Maas in Alphen, dat een waterdichte administratie van de aangeleverde gronden niet mogelijk is. En dat er nauwelijks controle is.
Duidelijk wordt ook dat er 2 varianten over zijn: de variant met beperkte verondieping van de Vonkerplas met grond die uit de gegraven geulen komt, en de variant zonder verondieping, waarbij alle grond wordt afgevoerd.
Dankzij onderzoeken en publicaties door de actiegroep maakt Zembla een dag lang opnames.
Op 26 september zenden ze een documentaire uit over het storten van vervuilde grond in de plassen. Het heeft effect. De Minister neemt de bezwaren serieus en stelt een beslissing uit.
Een besluit over verondiepen is pas mogelijk als de uitkomsten van adequaat ecologisch onderzoek op tafel liggen.
Over de Maas
Over de Maas is een ander project waar sprake is van een mix van zandwinning en natuurontwikkeling.
Het is echter in volle gang. Het vindt plaats in de uiterwaarden van de Maas tussen Alphen en Dreumel in de gemeente West Maas en Waal. Aan de ene kant is er winning van zand en klei. En aan de andere kant wordt de plas verondiept. Ook hier zit het probleem.
Rijkswaterstaat is in dit project het bevoegd gezag voor de Waterwet en het Besluit bodemkwaliteit.
In Over de Maas BV nemen vijf landelijke industriezand-producenten deel die werken met drijvende win- en verwerkingsapparatuur en die hun producten per schip afvoeren naar de afnemers. De dagelijkse begeleiding van het project Over de Maas ligt bij het eigen projectbureau Nederzand Projectmanagement BV. (website www.nederzand.nl). Dit zijn de deelnemende bedrijven.
- Dekker Zandbaggerbedrijf BV (IJzendoorn)
- Dyckerhoff Basal Toeslagstoffen BV (Nieuwegein)
- Kaliwaal-Bijland BV (Wessem)
- Niba Zand BV (Nijmegen)
- Koninklijke Smals NV (Cuijk)
Het burgercollectief weigerde al in een vroeg stadium (5 maanden geleden) om mee te werken aan de stort van granuliet.
Aflevering Zembla (februari 2020) en granuliet
Rijkswaterstaat dekt zich in voordat het Zembla-programma “De afvaldump door Rijkswaterstaat” uitgezonden wordt.
In de uitzending van morgenavond besteedt @ZEMBLA aandacht aan het gebruik van #granuliet in diepe plassen bij het project ‘Over de Maas’. We zetten alvast alle achtergrondinformatie voor je op een rij ? https://t.co/qLAHhzMvtz pic.twitter.com/TRMLbYPgiZ
— Rijkswaterstaat (@Rijkswaterstaat) February 5, 2020
De granuliet-affaire
Dat zij zich indekken wekt geen verbazing.
Er blijken tonnen granuliet in het ontgrondingsgat van Over de Maas gestort te worden, zonder dat de gemeente er iets van weet. Dit tot grote frustratie van wethouder Mol van West Maas en Waal, die sinds november probeert erachter te komen wat precies gedumpt wordt. De gemeente blijkt volledig buiten spel te staan. De provincie verstrekt een vergunning. Rijkswaterstaat ziet toe op de handhaving. Vervolgens stuurt de gemeenteraad na het zien van Zembla een brief naar de minister waarin ze eisen dat het werk stil wordt gelegd.
De minister weigert hierop in te gaan.
De gemeente heeft nogmaals verzocht om volledige openheid en openbaarheid van zaken en het overleggen van alle relevante stukken. Dat had geen resultaat. granulietstort in Over de Maas gaat onverminderd door | Maas en Waal| https://t.co/y8cEbeqvOE Stuitend https://t.co/CL9JSmDs0U
— Corrie van Brenk (@CvanBrenk) February 19, 2020
Er ontspint zich een discussie of de granuliet die in de plas wordt gestort grond of geen grond is.
Rijkswaterstaat stelt dat het grond is. Volgens deskundigen in het Zembla programma is het echter helemaal geen grond, omdat er niets op wil groeien. Daarnaast zou er ook het chemisch verontreinigde granietslijpsel mee gedumpt worden.
Veel wijst op een verhulde samenwerking tussen Rijkswaterstaat die wegen aanlegt en de wegenbouwers die gemalen graniet gebruiken en daarom dat slijpsel kwijt moeten.
Toelichting granuliet door Over de Maas
Het heeft geduurd tot eind februari 2020 voordat Over de Maas BV met een mededeling over granuliet naar buiten komt. Op hun website staat:
‘Wij passen in het project Over de Maas alleen grond en bagger toe die geschikt is voor en bestempeld is als nuttige toepassing. Dit gebeurt uitsluitend na goedkeuring van het bevoegd gezag op grond van het Besluit bodemkwaliteit. Dit betreft ook het toepassen van granuliet.’
‘Granuliet is op basis van gedegen certificering door onafhankelijke en door de overheid erkende instanties geclassificeerd als grond. Granuliet valt in de milieucategorie ‘achtergrondwaarde’, wat betekent dat deze grond schoon en niet verontreinigd is. Dit wordt ook bevestigd door Rijkswaterstaat.’
‘Wij passen granuliet toe in de kern van de opvulling. Over de toegepaste grond en baggerspecie wordt straks een leeflaag aangebracht van minimaal 3 meter dik bestaande uit schrale grond of zand.”
Hierbij zullen geen ambtenaren van Rijkswaterstaat aanwezig zijn om toelichting te geven, omdat de minister dit niet wenst.
Baggerstort in plas Aalst
Ook in Aalst zien we de combinatie van verondiepen en herinrichting zoals in de twee voorgaande plassen.
Eind december vraagt de Zaltbommelse gemeenteraad zich ongerust af of de plannen van Staatsbosbeheer voor het ondieper maken van zandwinput Esmeer in de Neswaarden in Aalst wel zo’n goed idee zijn. Volgens onderzoek van het Aquatisch Kenniscentrum Wageningen (Akwa) gaat de waterkwaliteit namelijk achteruit.
Baggerstort
Uit de uitzending van Zembla over bagger komt naar voren dat onder de noemer verbetering flora en fauna al 10 jaar lang verontreinigd slib (minimaal 100 miljoen kubieke meter) wordt gestort in onze plassen.Het slib bevat onder andere asbest, EPS, kunststof, bitumen, accu’s, piepschuim, arsenicum (zwaar metaal), calciumsulfaat.
Aquatisch ecoloog drs. P.J. Westendorp adviseert na onderzoek staatssecretaris Stientje van Veldhoven direct te stoppen, maar zij legt dit advies naast zich neer. Als excuus gebruikt ze dat het niet mogelijk is het storten van bagger te stoppen omdat aan alle wettelijke eisen wordt voldaan.
Wetgeving
De Tweede Kamer wil wel een einde aan de vuilstort in de uiterwaarden. In heel Europa is het verboden, maar de Nederlandse wetgeving staat het storten van ‘licht verontreinigde grond’ in voormalige zandwinplassen toe. In zeker 60 Nederlandse natuurplassen waar zand gewonnen is, is de afgelopen tien jaar minstens 100 miljoen kubieke meter vervuilde grond en bagger gestort.
De Kamer heeft op 29 oktober tijdens het debat over de begroting van IenW in meerderheid ingestemd met een motie waarin de regering wordt gevraagd stappen te zetten ter aanscherping van wet- en regelgeving bij het lozen van vervuilde grond in plassen.
Rob Vellekoop, 1 maart 2020
Hoe dubbel en hypocriet is de overheid.
Burger krom liggen voor niet aan te tonen temperatuurstijging en niet aan te tonen invloed daarop
En Rijkswaterstaat (overheid) die zich bezighoudt met partijen die geld verdienen aan milieucriminaliteit en evt grondwatervervuiling etc. etc.
Wat een heel goed idee in deze is: verklaar de plas en onze rivieren tot een Legaal Persoon en daag alle vervuilers voor de rechter: doen ze in Nieuw Zeeland en Amazone gebied ook. Het water is immers van een enorm groot belang voor onze gezondheid. Zie link hieronder>> Daar waar de overheid het af laat weten vanwege het grote geld, moeten wij inspringen!
bbc.com/travel/story/20200319-the-new-zealand-river-that-became-a-legal-person