Zes maanden geweldloze vrijheidsstrijd van Catalanen

Het is zes maanden geleden dat het Catalaanse zelfbestuur door Spanje is opgeschort en de Spanjaarden Catalonië rechtstreeks zijn gaan besturen. Tijdens deze zes maanden heeft Spanje laten zien dat ze op geen enkele manier onafhankelijkheid van de Catalanen accepteert. De EU houdt zich afzijdig, en ondertussen zijn allerlei parlementsleden en politici opgepakt en gevangen gezet of gevlucht naar buurlanden als België en Schotland. Een terugblik van zes maanden Spaanse reactie op de nog altijd voortdurende Catalaanse geweldloze strijd voor zelfstandigheid.

Nadat het Catalaanse parlement op 27 oktober de onafhankelijkheid heeft uitgeroepen stuurt de Spaanse premier Rajoy de regering naar huis, ontbindt het parlement en schrijft nieuwe verkiezingen uit voor 21 december. Rajoy beroept zich hierbij op artikel 155 van de Spaanse grondwet.

De pro-onafhankelijkheidspartijen behouden na de verkiezingen hun meerderheid in het parlement, echter vier maanden later is er nog steeds geen nieuwe regering gevormd. Dit komt omdat de pro-onafhankelijken vier keer tevergeefs hebben geprobeerd een president te benoemen. Steeds wordt dit door het Spaanse gerecht tegengehouden. Het parlement heeft nog tot 22 mei om uit deze patstelling te komen voordat opnieuw verkiezingen zullen worden uitgeschreven door Madrid.

Ondertussen regeert Madrid de opstandige provincie al zes maanden rechtstreeks met allerlei vervelende consequenties.

Buitenlandse kantoren gesloten

Een van de eerste maatregelen was het sluiten van buitenlandse kantoren van de Catalaanse regering, behalve die in Brussel. De directeur Marina Borrell wordt ontslagen wanneer de minister in ballingschap  Lluís Puig een evenement bijwoont op het Belgische bureau.  Ook de permanente vertegenwoordiger van de Catalaanse regering bij de EU wordt ontslagen.

254 ontslagen

De non-profit organisatie ServidorsCAT rapporteert 254 ontslagen sinds het Catalaanse zelfbestuur is opgeheven. Het hoofd van het Instituut voor Openbare Veiligheid van Catalonië krijgt ook de zak. Daarnaast worden 92 contracten en 21 subsidies geannuleerd.

Wetgeving

De Spaanse regering heeft ook het rechtstreeks bestuur gebruikt om een aantal juridische stappen te ondernemen. Een daarvan is een aanklacht tegen oud president Artur Mas voor misbruik van openbare fondsen en enkele van zijn ministers voor het organiseren van het niet-bindende onafhankelijkheidsreferendum in november 2014.

Gedwongen verwijdering van kunst

Nog een ander gevolg die diepe indruk maakt komt in december wanneer een Spaanse rechter beslist dat een betwist kunststuk uit het Lleida Museum moet worden verwijderd. Oorspronkelijk afkomstig uit het  Sixena klooster, waarschuwen experts voor een mogelijke beschadiging van de Romaanse schatten, de politie negeert dit en de stukken gaan naar Aragon. Dit na een lang dispuut tussen de regeringen van  Catalonië en Aragon. De Catalaanse autoriteiten hadden jarenlang gevochten om de stukken in het land te houden, maar nu het Catalaanse bestuur rechtstreeks onder Madrid valt houdt dit op.

Centraliseren van belastingen in de wacht

Overeenkomsten om belastingzaken te centraliseren zijn van de baan, terwijl de betaling van verschillende Catalaanse regeringsprojecten in de wacht is gezet, ook de hervorming van de wetgeving over spaarbanken of de wet voor de Kamer van Koophandel.

Politie geen nieuwe anti-terreur maatregelen

De Catalaanse politie, de Mossos d’Esquadra, klaagt dat zij de nieuwe anti-terreur maatregelen niet kunnen uitvoeren omdat zij niet langer toegang hebben tot fondsen om anti-jihad operaties te betalen.

Historisch project opgeschort

Het rapport van de Ombudsman veroordeelt de opschorting van de betaling aan voormalige politieke gevangenen van het Franco regime. Tegelijkertijd is het Catalaanse regeringsproject om massa graven te openen geannuleerd.

Maatschappelijke diensten opgeschort

Een aantal maatschappelijke diensten zijn opgeschort, zoals de oprichting van een instelling ter bescherming van de LGBT rechten en het programma om aandacht te geven aan jonge migranten zonder begeleiding. Een sociaal welzijnsovereenkomst tussen de Catalaanse regering en de gemeenteraad van Barcelona is gestopt. De uitbetaling van subsidies voor programma’s over jeugdzaken en verslavingszorg is vertraagd.

Veel van deze maatregelen vatten de Catalanen als een belediging op, of als pure pesterij, maar desondanks is hun verzet geweldloos. Talrijke keren zijn zij massaal de straat op gegaan en hebben met vreedzame demonstraties aangegeven dat ze het oneens zijn met Madrid.

Rob Vellekoop, 4 mei 2018